Η ψηφιακή συλλογή Outcast Europe έχει ως κεντρικό θέμα τη μεταναστευτική και την προσφυγική εμπειρία, και περιλαμβάνει τα ψηφιακά αντίγραφα των αντικειμένων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της ομώνυμης δράσης, η οποία συγχρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα Europe for Citizens της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Η δράση Outcast Europe πραγματοποιήθηκε από το Σεπτέμβριο του 2017 έως το Φεβρουάριο του 2019 από τις ακόλουθες μη-κερδοσκοπικές οργανώσεις:
- Inter Alia (Αθήνα, Ελλάδα),
- Uspelite (Σόφια, Βουλγαρία),
- International Organisation for Migration Hungary (Βουδαπέστη, Ουγγαρία),
- Youth Alliance Krusevo (Σκόπια, Βόρεια Μακεδονία),
- Organisation for Aid to Refugees (Πράγα, Τσεχία),
- Vojvodina Civic Center (Νόβι Σαντ, Σερβία).
Κατά τη διάρκεια αυτών των 18 μηνών, μια ομάδα περίπου 30 ατόμων (εργαζομένων και εθελοντών), σε συνεργασία με συλλογικότητες και πολίτες από διαφορετικά μέρη της Ευρώπης, συνέλεξε αντικείμενα και ιστορίες μεταναστών και προσφύγων σε σχέση με τα ακόλουθα ιστορικά γεγονότα:
- Ελλάδα: Μικρασιατική καταστροφή (1922),
- Βουλγαρία: Πτώση σοσιαλιστικού καθεστώτος (1989-1990),
- Ουγγαρία: Ουγγρική Επανάσταση του 1956,
- Βόρεια Μακεδονία: Καθεστώς Γκρούεφσκι (2006-2016),
- Τσεχία: Άνοιξη της Πράγας (1968),
- Σερβία: Γιουγκοσλαβικοί Πόλεμοι (1991-2001).
Στο πλαίσιο αυτού του συμμετοχικού / πληθοποριστικού εγχειρήματος, συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 100 αντικείμενα, τα οποία παρουσιάστηκαν σε “φυσικές” εκθέσεις και στις 6 χώρες, με αποκορύφωμα την τελική έκθεση, η οποία διοργανώθηκε από την Inter Alia στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 2018.
Η τελική έκθεση με τίτλο “Η Ευρώπη των Απόκληρων” πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 4-27 Οκτωβρίου 2018 στο Μπάγκειον Ξενοδοχείον (πλατεία Ομονοίας), υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την υποστήριξη 8 χορηγών επικοινωνίας. Η έκθεση πλαισιώθηκε από παράλληλες δράσεις (βραδιές μουσικής και ποίησης, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών μικρού μήκους), και ολοκληρώθηκε με το συνέδριο “Προοπτικές και Προκλήσεις από τη Μεταναστευτική Κρίση”, προσελκύοντας περισσότερους από 1200 επισκέπτες από πολλές πόλεις και χώρες, και προωθώντας τον διεπιστημονικό και διατομεακό διάλογο πάνω στο θέμα.
Πριν από τη διοργάνωση της τελικής έκθεσης, η Inter Alia ψηφιοποίησε τα αντικείμενα που συλλέχθηκαν για τη δημιουργία του έντυπου καταλόγου της έκθεσης, καθώς και για την ιστοσελίδα της δράσης. Επιπλέον, στο πνεύμα της ανοικτής πρόσβασης στον πολιτισμό και τη γνώση, και με σεβασμό προς τους ευρωπαίους πολίτες που δάνεισαν τα σχετικά αντικείμενα και αφηγήθηκαν τις ιστορίες τους, η Inter Alia δημοσίευσε τα ψηφιακά αντίγραφα των αντικειμένων και τις τεκμηριωτικές τους πληροφορίες με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0), ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ελεύθερα, δωρεάν και νόμιμα για μη-εμπορικούς ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Με σημείο εκκίνησης το τρέχον μεταναστευτικό ζήτημα, και παίρνοντας παραδείγματα από τις προσωπικές και οικογενειακές ιστορίες ευρωπαίων πολιτών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κατά τη διάρκεια του πρόσφατου παρελθόντος, η δράση Outcast Europe εστίασε στη μικροϊστορία ως έναν συμπληρωματικό τρόπο κατανόησης των μεταναστευτικών και προσφυγικών εμπειριών, αναδεικνύοντας τόσο τις ομοιότητες, όσο και τις διαφορές τους, και προσφέροντας κίνητρα και ερεθίσματα για αναστοχασμό. Επιπλέον, η δράση ανέδειξε ότι η μετανάστευση συνιστά ένα σημαντικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ιστορίας, μνήμης και κληρονομιάς — και από αυτήν την οπτική, η ψηφιακή συλλογή Outcast Europe συμβάλλει ώστε τόσο το φαινόμενο, όσο και διαφορετικοί μεταξύ τους πολιτισμοί να ιδωθούν και να συνδιαλλαγούν υπό νέο φως.
Με βάση τα συμπεράσματα που προέκυψαν στο πλαίσιο της δράσης Outcast Europe, η Inter Alia αποφάσισε να ενθαρρύνει αφενός το συνεχή εμπλουτισμό της ψηφιακής συλλογής με αντικείμενα και ιστορίες μεταναστών και προσφύγων, και αφετέρου τη συνεχή διεύρυνση των θεματικών περιοχών και των γεωγραφικών διαδρομών που η συλλογή καλύπτει και παρουσιάζει. Γι’ αυτό και έκρινε ως χρήσιμο και αναγκαίο τον λειτουργικό επανασχεδιασμό της υφιστάμενης ιστοσελίδας, σε συνδυασμό με την (ανα)πλαισίωση της συλλογής με ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πληροφορίες, και τον εμπλουτισμό της με θεματικές εκθέσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Ο επανασχεδιασμός και ο εμπλουτισμός της ιστοσελίδας πραγματοποιήθηκαν από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021, στο πλαίσιο του έργου ψηφιακού πολιτισμού (Re)Collecting Outcast Europe, με την οικονομική στήριξη και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το έργο υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία πληροφορικής PostScriptum, η οποία, λόγω της εξειδίκευσής της στον τομέα του ψηφιακού πολιτισμού και της πολιτιστικής διαχείρισης ως συμμετοχικής διαδικασίας, ανέπτυξε και ενσωμάτωσε τα κατάλληλα ψηφιακά και πληθοποριστικά εργαλεία, ώστε η συλλογή να συνεχίσει να εμπλουτίζεται και να αξιοποιείται από ένα ολοένα και ευρύτερο κοινό.